Heeft mijn baby een voorkeurshouding? Wat nu?

Een voorkeurshouding is iets wat nog te vaak te laat wordt gediagnosticeerd en zou kunnen leiden tot een afplatting van het achterhoofd (brachicephalie of plagiocephalie). Daarnaast kan dit leiden tot een verkorting van de nekspieren waardoor je kindje een scheefhals (of positionele torticollis) kan ontwikkelen.

Er bestaat zelfs een definitie voor:

Een voorkeurshouding is de toestand van de zuigeling in rugligging waarbij het hoofd spontaan óf naar de rechterzijde óf naar de linkerzijde geroteerd houdt gedurende driekwart van de observatietijd (minimaal 15 minuten), zonder actieve rotatiemogelijkheid van het hoofd over de volle 180 graden’ (Boere-Boonekamp et al.,2001). Een voorkeurshouding kan zich ook manifesteren in het onvoldoende spontaan draaien van het hoofd in rugligging, waarbij de zuigeling het hoofd bij voorkeur in de middenpositie houdt (Vlimmeren van et al., 2009a). Iets minder dan 1 kind op 5 zou op de leeftijd van 4 maanden een voorkeurshouding ontwikkelen (Boere-Boonekamp et al. 2001 en Vlimmeren van et al. 2007). Deze gaat soms vanzelf over maar kan ook hardnekkig zijn.

Er zijn verschillende oorzaken die heel moeilijk te achterhalen zijn, zoals onderliggende neurologische problemen, plexus brachialis letsel, congenitale toriticollis, enz… Maar ook omwille van eenzijdige positionering kan een kind een voorkeurshouding ontwikkelen. Blijf hier dus waakzaam voor.

Zie jij dat je kind vaak met het hoofd naar de zelfde kant slaapt of moeite heeft om het hoofd naar beide zijden te draaien wanneer het wakker is? Hou dit zeker in de gaten en spreek erover met je huisarts/ kinderarts of consultatiedeskundige van Kind en Gezin. Hoe vroeger je dit herkent, hoe sneller je kan ingrijpen en hoe minder de gevolgen zullen zijn voor de vervorming van het hoofdje of de nekspieren. Dit is belangrijk voor de verder motorische ontwikkeling van je kind.

Wat kan je doen indien je baby een voorkeurshouding heeft?

Slapen

• Leg je kind indien mogelijk naar de niet voorkeurszijde in rugligging te slapen. Je kan je baby in zijligging op de niet-voorkeurszijde in het bedje leggen en langzaam de romp draaien naar de rug, terwijl het hoofdje op de niet voorkeurszijde blijft liggen. Slapen moet steeds op de rug, dit om wiegendood te voorkomen.

• Geef je kindje ook een lichtbron aan de niet-voorkeurszijde of sta steeds zelf aan de niet voorkeurszijde wanneer je het kindje in en uit het bedje haalt.

Aankleden en verzorgen

• Ga bij het aankleden en verzorgen aan de niet-voorkeurszijde gaan staan of sta aan het voeteinde zodat je kindje oogcontact moet zoeken en het hoofd in de middenlijn moet houden.

• Rol bij het aan en uitkleden je kindje vaak eens op de zij of laat het eens doorrollen op buikligging, zo zal het zijn nekspieren trainen en een betere hoofdcontrole ontwikkelen.

Dragen

• Draag je baby in verschillende houdingen en stimuleer hierbij het hoofd naar de niet voorkeurszijde. Geef bij het dragen voldoende steun aan de billen en de buik en zorg dat de armen naar voor gericht zijn. Hoe meer je de romp goed ondersteunt, hoe gemakkelijker de hoofdcontrole kan geoefend worden.

Voeden

• Draag je baby bij het voeden met een flesje eens op de linker en op de rechter arm, net zoals je borstvoeding zou geven.

• Gaat dit moeilijk, leg dat je baby op de benen recht voor u en bied het flesje in de middenlijn aan.

Spelen

Leg je baby bij het spelen ook eens in verschillende houdingen zoals rugligging, zijligging en buikligging, steeds onder toezicht. Geef je kind voldoende wakkere bewegingsvrijheid.

Rugligging:

• Leg je baby eens in het borstvoedingskussen zodat het oefent het hoofd mooi in de middenlijn te houden

• Leg je baby in de speelbox met niet te veel speelgoed en stimuleer door zwart/ wit of felle kleuren en geluid de niet- voorkeurszijde.

• Zorg voor korte speelmomenten en gebruik af en toe eens de mobiel op navel hoogte om de middenlijn te stimuleren

Zijligging:

• Leg je baby eens in zijligging met eventueel een zijligkussen of een opgerolde handdoek waartussen de baby even kan blijven liggen.

• Stimuleer hierbij het liggen op beide zijden en leer het kind eens vanuit die zijligging naar jou te kijken en het hoofd te draaien naar de middenlijn.

Buikligging:

• Leg je baby eens in buikligging met een opgerolde handdoek, zo breng je het zwaarte punt naar achter en leer je het hoofd beter op te tillen.

• Check eens mijn vorige blog over de magie van buikligging of ga naar www.vooruitopdebuik.be

Van groot belang is je kindje niet te snel in zit te plaatsen. Het moet eerst voldoende hoofdcontrole ontwikkelen vooraleer het vaak in zit geplaatst kan worden of zelfstandig kan zitten. Vermijd daarom te lange periodes in wippers of andere zithulpmiddelen. Gebruik de maxi-cosie enkel om je kindje te vervoeren.

Een leuke flyer met goede tips vind je ook hier van NCJ (nederlands centrum jeugdgezondheid).

Is je kindje al 3 maanden en heb je het gevoel dat de voorkeurshouding desondanks nog steeds aanwezig blijft, dan is het aangewezen eens contact op te nemen met je kinderarts. Deze zal je dan doorsturen naar ons of een andere kinderkinesitherapeut die je via Bobath therapie ondersteuning zal bieden voor de blijvende voorkeurshouding.

Referentielijst:

Boere-Boonekamp MM, van der Linden-Kuiper LT LT. Positional preference: prevalence in infants and follow-up after two years. Pediatrics 2001;107(2):339-43.

Vlimmeren van LA. Asymmetry in infancy. Proefschrift Universiteit Utrecht. 2007.

Vlimmeren van LA, Helders P. Het afgeplatte babyhoofd: meten van de afplatting en volgen van het beloop. Praktische Pediatrie 2009a;2(2):129